Γράφει για τη MedicalTV η συμβουλευτική ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια Θεοδωρακοπούλου Ιωάννα…

Το να αγνοείς κάποιον που προσπαθεί να πει την γνώμη του ή να σου δείξει κάτι, ή να έχει την προσοχή σου για ένα πρόβλημα, είναι ο καλύτερος και ο συνηθέστερος τρόπος με τον οποίο ένας δύσκολος – όπως θα πω εγώ, διαταραγμένος για άλλους – χαρακτήρας αντιστέκεται να δεχτεί τις αξίες, τα δεδομένα, και τον έλεγχο που η «κοινωνία» θα ήθελε εκείνος να υιοθετήσει. Οι συνήθεις συμπεριφορές τέτοιων χαρακτήρων έχουν σκοπό να αντισταθεί σε κάθε κανόνα της κοινωνίας, ενώ στην ουσία πολλοί από αυτούς τους κανόνες θα μπορούσαν να έχουν σημαντική συμβολή στην δική του ώριμη και υπεύθυνη εξέλιξη σαν άνθρωπος. Επίσης αυτές οι συμπεριφορές του συχνά λειτουργούν σαν τακτικές χειρισμού των άλλων ανθρώπων με τους οποίους συναναστρέφεται. Τακτικές κατηγόριας των άλλων, εξευτελισμού και ενοχοποίησης των άλλων, εκλογίκευσης ή δικαιολογίας, όπως και θυματοποίησης του εαυτού του.

Άλλη μια συμπεριφορά τέτοιων δύσκολων προσωπικοτήτων είναι η επιλεκτική προσοχή ή επιλεκτική ακρόαση. Είναι εξαιρετικά καλοί να βλέπουν μόνο αυτό που θέλουν και να ακούνε μόνο αυτό που θέλουν να ακούσουν. Κι αυτό το λέμε νοητικό φιλτράρισμα ή προσοχή σε ό,τι το «βολεύει» ή του «κάνει».Δεν μπορεί να είναι ανοιχτός στην ιδέα να δεχτεί μια αρχή ενός άλλου ανθρώπου ενώ ταυτόχρονα αρνείται να δώσει έστω και την ελάχιστη προσοχή. Δεν μπορεί να δείξει ενσυναίσθηση στις ανησυχίες του άλλου κι έτσι ακυρώνει τον συνάνθρωπό του την ίδια στιγμή. Εν ολίγοις, δεν δύναται να είναι δεκτικός / ανοιχτόμυαλος και επιθετικός / κλειστόμυαλος ταυτόχρονα.

Η τακτική της επιλεκτικής προσοχής συνοδεύει τις συνήθειες που προανέφερα σχετικά με την ανικανότητα να δώσει την προσοχή του στον συνάνθρωπό του. Όταν κάποιος αρχίζει να αντιμετωπίζει ανοιχτά πια έναν τέτοιο χαρακτήρα για την προβληματική του συμπεριφορά, αυτό που θα δει είναι ότι θα τον αντιμετωπίσει σαν να ξέρει τί θα ακούσει πριν καν μιλήσει ο πρώτος. Και σχεδόν πάντα στρέφει το βλέμμα του κάπου αλλού. Ο λόγος που δεν θέλει να ακούσει κάτι για την συμπεριφορά του είναι ότι δεν είναι προετοιμασμένος να μπει στην θέση του δέκτη και όπως εικάζει, να πρέπει να «υποβιβάσει» τον εαυτό του στον φυσιολογικό τρόπο επικοινωνίας των ανθρώπων! Όμως μόνο έτσι γίνονται συζητήσεις. Οπότε όταν ξεκινάει την επαφή του μην δίνοντας την προσοχή του, αυτό είναι μια σαφέστατη ένδειξη ότι δεν θέλει να αλλάξει τίποτε στον προβληματικό του τρόπο επικοινωνίας.

Πολλές φορές, κάποιοι θα τρέξουν να δικαιολογήσουν την επιλεκτική του προσοχή για δυσκολία συγκέντρωσης ιδίως σε παιδιά και εφήβους – ηλικιακά και μη. Σίγουρα μερικοί νέοι άνθρωποι έχουν δυσκολία να κρατήσουν την προσοχή τους κάπου για αρκετό χρόνο κι αυτό δεν το κάνουν σκοπίμως. Μπορεί να τα καταφέρνουν όταν λαμβάνουν πολλά ερεθίσματα αλλά σε άλλες περιπτώσεις να έχουν μεγάλη δυσκολία να συγκεντρωθούν. Όμως η επιλεκτική προσοχή είναι κάτι διαφορετικό παρ όλο που μπορεί να συνοδεύει την ελλειμματική προσοχή.Πολλοί γονείς ξέρουν ενστικτωδώς ότι η ακοή των παιδιών τους μοιάζει να βελτιώνεται όταν μιλούν ανοιχτά για κάτι που ξέρουν ότι επιθυμεί και αρέσει στο παιδί. 

Ένας από τους τρόπους που θα σας πρότεινα στην επικοινωνία σας με τέτοιους δύσκολους χαρακτήρες είναι αυτός που χρησιμοποιώ σε τέτοιες περιπτώσεις που ακόμα και εντός γραφείου μπορεί ο ιδιαίτερος αυτός χαρακτήρας να με «αγνοεί» σκοπίμως. Στην δική μου εφαρμογή χρειάζεται προκειμένου να ελέγξω πότε κι αν είναι έστω και λίγο έτοιμος να δεχτεί συμβουλευτική. Αυτό λοιπόν που κάνω είναι απλά να μην μιλάω αν δεν δείξει το ελάχιστο της προσοχής και της δεκτικότητάς τους. 

Με το πέρασμα των χρόνων, συνειδητοποίησα ότι είναι μία από τις πιο δυναμικές θεραπευτικές τεχνικές και μάλιστα ένα από τα πιο δυνατά εργαλεία που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι άνθρωποι που διατηρούν στενές σχέσεις με τέτοιους χαρακτήρες.